Waterwijs

Ons water. We voelen er vaak van alles aan en dat is niet zo verwonderlijk aangezien wij mensen er voor meer dan de helft uit bestaan. Maar wat voel je dan precies en wat moet je ermee?
(Illustratie: Ihnatovich Maryia)

Nu ik er zo over nadenk, is water eigenlijk best maf spul. Het smaakt en ruikt (als het goed is) naar niets, het is vloeibaar en omdat het stroomt, maar ook veranderlijk is, staat het symbool voor onze gevoelens. Dus wanneer je iets ‘aan je water voelt’ zeg je eigenlijk dat je het niet rationeel kunt verklaren, maar dat je het wél heel duidelijk vóelt (in je buik) of ‘hoort’ (als een zacht stemmetje vanuit je hart). Een typisch geval van intuïtie dus, een woord afkomstig van het Latijnse ‘intueri’ dat ‘naar binnen kijken’ betekent. Wij zijn over het algemeen veel meer naar buiten gericht en reageren voortdurend op alles wat zich om ons heen afspeelt. Daardoor zitten we vaak in ons hoofd, terwijl alle antwoorden zich juist in ons lichaam bevinden. Einstein zei het al: “De intuïtieve geest is een heilige gave en het rationele denken zijn trouwe dienaar. Wij hebben een maatschappij gecreëerd die de dienaar eert maar de werkelijke heilige gave is vergeten.”

Ons hoofd tettert nu eenmaal graag hard en veel, waardoor we dat gevoel of dat stemmetje niet of nauwelijks opmerken. Lange tijd vond ik dit maar vaag geneuzel, maar inmiddels ben ik erachter gekomen dat ook ik kan vertrouwen op mijn onderbuikgevoel. Het geeft me regelmatig rake ingevingen. Zoals een impuls om iemand te bellen, bepaalde antwoorden die bij me opborrelen tijdens sessies met cliënten of bruikbare ideeën om over te schrijven.

De eerste de beste
Is dit nu intuïtie of toch louter toeval? Steeds meer wetenschappers hebben zich hier de laatste jaren over gebogen en ze ontdekten dat intuïtie wel degelijk bestaat en geen ‘woo-woo’ is. Zo beschrijft Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman in zijn boek Thinking fast and slow dat ons brein wordt bestuurd door twee systemen: systeem één en systeem twee, ook wel bekend als de rechter- en linkerhersenhelft. Systeem één is ons snelle denken en vaak onbewuste manier van handelen, waar gevoel en intuïtie domineren. Systeem twee heeft betrekking op ons langzamer, meer analytische en rationele vermogen waar logica en verstand de scepter zwaaien. Hij kwam erachter dat systeem één eerder met een respons kwam dan systeem twee. Uit een onderzoek onder autobezitters bleek bijvoorbeeld dat mensen die op een snelle en intuïtieve wijze hun auto hadden gekocht naderhand veel tevredener met hun aankoop waren dan degenen die lang hadden gewikt en gewogen voordat ze overstag gingen. Nu is het niet zo dat iedere impulsieve aankoop een succes is (dat weet ik toevallig als geen ander). Want het meest ideale is natuurlijk wanneer je beide systemen weet te combineren, waarbij je je gut feeling hoog in het vaandel houdt.

The little voice
Ook in de bedrijfswereld komt men er steeds meer achter hoe belangrijk intuïtie is. Zeker in onze steeds sneller veranderende wereld waar we voor grote vraagstukken staan. Voor nieuwe en innoverende ideeën is het key om voorbij de bestaande kennis te kunnen kijken en out of the box te durven denken. Big businessleaders zoals Bill Gates en Steve Jobs hebben dat goed begrepen en zijn hier bekende voorbeelden van. Maar ook iemand als ons aller Oprah steekt niet onder stoelen of banken hoe the little voice haar voortdurend de weg wijst. In de kunst en muziek is dit overigens al lang geen nieuws meer aangezien hier vooral het creatieve deel van het brein wordt aangesproken. Artiesten als George Harrison, Madonna en Sting waren allen verwoed fan van mediteren, dé manier om systeem één te activeren en zo op lumineuze ideeën te komen. Want om meer van je intuïtieve vermogens gebruik te kunnen maken is helderheid van geest onontbeerlijk. Ook helderheid over wat je wilt (intentie) is hierbij belangrijk, want voor je het weet denk je aan ongewenste zaken. So be careful what you wish for! Vervolgens zul je hiermee moeten oefenen. Intuïtie is als een spier die je kunt trainen. Door diensten als Google en Google Maps worden we nou niet bepaald gestimuleerd om enig intuïtie of richtingsgevoel aan te spreken, dus zullen we onszelf moeten leren uitdagen om op ons gevoel te vertrouwen.

Energy in motion
Omdat ik ervan houd zaken te versimpelen, heb ik het in mijn praktijk over het lagere en hogere brein. Het lagere brein heeft als taak ons veilig te stellen en wil dat we ons goed voelen. Zo simpel is het. Het is niet bezig met consequenties of met zaken als verantwoordelijkheid nemen, noch met innerlijke groei. Ik noem het ook wel ‘monster’, omdat het ons –  ondanks alle goede bedoelingen – voortdurend de verkeerde kant opstuurt. Het is een oud mechanisme uit onze jongste jaren dat de vertrouwde plek wil veiligstellen. Ons hogere brein daarentegen wil dat we groeien en ontwikkelen. Het heeft echter een veel subtielere stem die maar al te snel overruled wordt door het lagere brein. Want tja, gevoelens…daar struggelen we maar al te vaak mee. Niet met de goede uiteraard – daar kunnen we geen genoeg van krijgen – het zijn de slechte waarmee we het te stellen hebben. Toch willen juist déze gevoelens ons iets vertellen, al vermijden wij ze het allerliefst. Hiervoor hebben we vele manieren gevonden, zoals afleiding (Netflix, Facebook), onderdrukken (te hard werken en altijd maar klaar staan voor anderen) of verdoven (met alcohol, sigaretten of eten). Dat lijkt wel even een oplossing te zijn, maar uiteindelijk wordt het alleen maar lastiger. Emoties zijn namelijk niets anders dan energiestroompjes die we in ons lichaam kunnen waarnemen, dus letterlijk: energy in motion. Gevoelens zijn zoals water; wanneer het niet kan stromen, gaat het stinken.

Who’s talking?
Gevoelens vertellen je dus zeker niet altijd dé ‘waarheid’. Er lukraak op vertrouwen is daarom ook niet handig. Feel the fear and do it anyway! is een tekst die boven mijn bureau hangt en die mij bij de les houdt wanneer ik te schijterig ben om iets te ondernemen. Deze herinnert me aan de Duitse dichter Rilke. Hij beschreef onze angst als een draak die de bewaker is van onze schat.

Wanneer we al onze gevoelens domweg kunnen verwelkomen en bereid zijn om ze oprecht te onderzoeken, gaan we steeds meer ontspanning en helderheid ervaren. Je hart of je gut feeling volgen, klinkt zo makkelijk en is in feite ook heel simpel. Het zijn de dwingende ­– vaak onbewuste – gedachten  (monster!) die roet in het eten gooien. Dat is het hele probleem. Dan zie en ervaar je alles door jouw ingewikkelde ‘gedachtebril’, waardoor het weliswaar heel écht lijkt, maar het dat niet altijd is. Want het leven kan zo easy en delicious zijn! We hoeven alleen maar wat beter te luisteren en ons af te vragen: who’s talking to me? Dat is ook dé uitdaging. En als we dat onderzoek goed in kaart krijgen, we can go with the flow.