Je kunt zo ver zwerven als je wilt, maar als je vergeet naar binnen te zwerven mis je zomaar je belangrijkste bestemming. Maar bepaal jij de weg of wordt je gezworven? That’s the question!

Hûh, zul je denken, wat zeg ze nou weer? Ik leg het je uit. Ruim dertig jaar geleden had ik mijn eerste crisis te pakken. Ik was totaal van het padje en dus verdwaald. Niets bleek houvast te bieden totdat ik per toeval (wat niet bestaat, maar dat lees je straks) met mijn neus in een boekje viel. Het leerboek van het leven, zo luidde de titel en het was geschreven door de Sloveense psychiater Martin Kojc. Ik las het in één nacht uit en voelde al lezend de kwartjes (die hadden we toen nog) om me heen vallen. Kojc, een arts en wetenschapper en dus alles behalve een zwever, kwam er tijdens zijn werk achter wat voor een enorme impact onze gedachten op ons hebben. In zijn boek geeft hij een aantal sterke staaltjes van genezingen van mensen, puur door hun innerlijke kracht. Deze voorbeelden uit zijn praktijk, maar ook in zijn eigen leven brachten hem er toen om het op te schrijven.

Die innerlijke kracht is volgens Kojc niets anders dan de oerkracht, de kosmische energie. De oorsprong ervan is voor ons een mysterie. Je kunt deze energie nergens zien, je bespeurt alleen overal de werking ervan. Het laat de aarde draaien, de planten groeien, het water stromen en de dieren bewegen. Maar wij mensen worden hier ook door bestuurd. Het verteert ons voedsel, heelt onze wonden, laat ons automatisch ademhalen, slapen en onze haren en nagels groeien, om maar wat te noemen. Daar hoef je dus niks voor te doen. En heb jij ervoor gekozen dat je bent geboren, hoe je genetisch in elkaar steekt? Alleen door onze IK-gedachte lijkt het alsof wij zelf aan het stuur van het leven staan. Daarbij komt nog eens dat 95% van al je gedrag onbewust is. Slechts 5% zijn we ons bewust van wat er om ons heen gebeurt. Dus al zou er in ons brein zoiets bestaan als ‘een vrije wil’ dan nog zou deze minimaal zijn, want ons gedrag wordt voor het merendeel bepaald door factoren als onder andere aangeboren en aangeleerd gedrag.

De IK-maker
De IK-gedachte ontstaat doordat wij een ego hebben opgebouwd. Ons ego is niets meer en minder dan ons in de loop der tijd opgebouwde verdedigingsmechanisme, bedoeld om te overleven, maar dat ons nu vooral belemmert. Hierdoor blijven we als het ware in dezelfde groef steken en blijven zaken zich herhalen. Omdat het ego ons wil laten geloven dat we afgescheiden zijn is het altijd op zoek naar macht en tweestrijd. Het identificeert ons met onze naam, functie, bankrekening, auto, onze successen, mislukkingen, de kleding die we dragen. Dit alles vormt ons zelfbeeld en daar is op zich niks mis mee. Alleen hebben we constant de behoefte om dit zelfbeeld in stand te houden. Daar is waar het fout gaat en je ego onbewust je grootste vijand wordt. Het ego wil zich constant goed voelen door plezier te zoeken en pijn te vermijden. En dat is waar je je uiteindelijk heel slecht van gaat voelen.

Spiritueel leraar Eckhart Tolle schreef er boeken vol over en geeft vele talks over hoe je het ego kunt ontmantelen. Ons verstand is ons van dienst voor vele praktische zaken, maar heeft de overhand genomen. Dat noemt hij daarom ook het bewustzijn van het ‘kleine zelf’, ons ego, dat altijd in de dualiteit leeft van verleden en toekomst, van hier en daar en van goed en slecht. Door heel alert te zijn kan je het ego ontmantelen.

Want wanneer je volledig aanwezig bent, - in het hier en nu - zijn er geen drukke gedachten en ervaar je de zo felbegeerde peace of mind, dat er altijd al was, maar bedekt werd door ‘De Mart Smeets in ons hoofd’, zoals neurowetenschapper Victor Lamme onze innerlijke dialoog noemt. Hij bemoeit zich overal mee en denkt er ook nog eens verstand van te hebben. Je zou het met het populaire mindfulness kunnen vergelijken, maar Tolle zelf noemt het zeker niet zo. ‘Our minds are full already’ , benadrukt hij. We moeten naar binnen – letterlijk in ons lichaam - om daar te voelen wat zich afspeelt. Zo simpel is het. Helaas maken wij de dingen het liefst ingewikkeld. Een typische neiging van ons ego. Die vindt dit verhaal sowieso onzin.

Geheel verzorgde reis
Volgens de theorie van Kojc zijn we dus allemaal één energie. En ons daar werkelijk van bewust worden is waar het om gaat. Het is overigens niks nieuws en verwijst naar de ‘non-dualiteit’, afkomstig van de Advaita, een Indiase stroming uit 800 voor Christus. Dit is zeker geen religie, kent geen regels en is terug te vinden in andere stromingen zoals taoïsme, zen en soefisme. De simpele boodschap van non-dualiteit is dat ons leven één grote projectie is van ons denken. Zodra we inzien dat het leven een film is waarbij alles precies gaat zoals het gaat, hebben we de illusie doorgeprikt en ontstaat er rust.

Omdat onze ware natuur eenheid is, voelen we ons ook gelukkig op de momenten waarop we die eenheid ervaren. Zoals je je voelt als je met je vrienden of wanneer je geheel in een bezigheid opgaat. Het is overigens niet nodig om je ego volledig om zeep te helpen. Dat kan ook helemaal niet. Het draait om het overstijgende inzicht dat je het ego HEBT en niet BENT. Dat jij niets doet, maar dat je wordt gedaan. Dan is het leven een geheel verzorgde reis is, waarin jij nog steeds al je avonturen kan beleven.

Ik moet mezelf hier voortdurend aan herinneren, want voor ik het weet bevind ik me weer in de ratrace. Het blijft een inside job en ook nog eens fulltime. En mocht je er nog steeds geen snars van snappen: Filosoof en cabaretier Paul Smit schreef er een piepklein, grappig en heel helder boekje over: Verlichting voor luie mensen, waarin dit relatief korte verhaal je binnen nog geen twee uur geheel en al duidelijk wordt.

Meer Eckhart Tolle? Zet deze boeken dan op je boekenlijst:
De Stilte spreekt, De Nieuwe Aarde en de Kracht van het nu. Allemaal uitgegeven door Ankh-Hermes.

Paul Smit:
Verlichting voor luie mensen, 96 pag, € 7,50.
www.paul-smit.nl