De eerste Masterclass van Mind&Health in dit verse jaar was in handen van Albert Heemeijer. Hij nam ons deze avond mee in de wereld van het kernkwadrant: een eenvoudig en uniek model, waarmee we niet alleen onszelf, maar ook anderen beter in kaart kunnen brengen.

Een betere wereld begint bij jezelf. En zelfkennis is het begin van alle wijsheid. Reden genoeg om onszelf echt goed in beeld te krijgen. Het kernkwadrant biedt hiervoor een schat aan inzichten. Hiermee vergroten we niet alleen ons eigen bewustzijn, maar ook dat van onze omgeving met alle positieve gevolgen van dien.

Toen Albert - inmiddels twintig jaar geleden - met de kennis van het kernkwadrant in aanraking kwam, werd hij er direct door gegrepen. Pas later leerde hij Daniel Ofman - de grondlegger ervan - persoonlijk kennen en ontstond er een vruchtbare samenwerking. Omdat Albert jarenlang als logopedist met onder meer dyslectische kinderen had gewerkt, besefte hij ook wat een geweldige rol het kernkwadrant in een kinderleven kon spelen. Want hoe zou de wereld eruitzien wanneer kinderen al jong leren om vanuit een voller bewustzijn te leven? Vanuit die gedachte schreven ze gezamenlijk een kinderboek en werkt Albert ook samen met scholen. Daarnaast traint hij werknemers binnen organisaties en coacht hij mensen ook individueel.

Drie Werelden

Als eerste vertelt Albert ons over de drie werelden van waaruit je naar het kernkwadrant kunt kijken, te weten: de HET-WERELD, gevuld met feiten, cijfers, formules, statistieken, kennis en analyses. Dit is de wereld van het objectieve Ware; van de wetenschap, van meten = weten, van structureren, controleren en beheersen. Het is daarom een belangrijke wereld voor groei en vooruitgang. Vervolgens is er de WIJ-WERELD, waarin communicatie centraal staat. Hierin gaat het over het Juiste; hoe we met elkaar omgaan en invulling geven aan wat ‘juist’ is, door naar elkaar te luisteren en met elkaar in contact te zijn. Deze wereld gaat over gedeelde waarden en is essentieel om goed samen te kunnen leven en werken. Tenslotte is er de IK-WERELD, welke wordt beheerst door het Schone dat we uitsluitend en alleen vanuit onszelf ervaren. Passie, inspiratie, intuïtie en schoonheid horen hier allemaal in thuis. What makes you tick? is dé vraag die hier centraal staat en om die reden is deze wereld onontkoombaar als het om persoonlijke ontwikkeling gaat.

Wanneer we dit nu weten, wordt het ineens ook heel duidelijk dat deze drie werelden vanuit hun eigen unieke perspectief kijken en dus alle drie even belangrijk zijn in ieder veranderingsproces. Het gaat er dus om dat we de drie werelden integreren en met deze als het ware driedimensionale lens naar ieder probleem en oplossing gaan kijken. Of het nou om een bedrijf, een heel land of een persoon gaat. Het sleutelwoord hiervoor is interesse en openstaan voor de verschillende perspectieven.

In onze maatschappij overheerst overduidelijk de HET-WERELD. In deze wereld is men niet geïnteresseerd in subjectiviteit, noch in individualiteit. Alles wat niet bewezen kan worden heeft geen bestaansrecht en het gaat vooral om facts and figures en persoonlijke prestaties. Albert: ‘En dat begint al op school. Omdat de andere twee werelden niet of nauwelijks aan bod komen, is het een armoedige manier van waarnemen. Het is ook de reden dat er zoveel mensen oververmoeid en opgebrand raken.’

Ervaren, Beleven en Doen

Ook het woord ‘persoonlijk ontwikkelingsplan’ (POP) is volgens Albert een contradictio in terminis, aangezien we onze persoonlijke ontwikkeling helemaal niet zelf kunnen plannen. ‘Hard aan onszelf werken - iets waarvan velen denken dat het noodzakelijk is om succesvol te worden - levert daarom eerder weerstand op en kost juist energie. Gras groeit immers ook niet harder door eraan te trekken. Door het lezen van een boek of een cursus te volgen, vindt er geen grootse verandering plaats. Persoonlijke ontwikkeling is een proces dat zich van nature voltrekt door dingen te ervaren, te beleven en te doen. En alleen door te reflecteren op je eigen functioneren, ontdek je je (verborgen) kwaliteiten en talenten.’

En hiermee zijn we bij de kernkwaliteiten aangekomen. Dit zijn kwaliteiten die iemand bij geboorte in overvloed heeft meegekregen. Ze ‘kleuren’ een mens en we hebben er elk gemiddeld zeven. Daadkracht, geduld, zorgzaamheid en invoelingsvermogen zijn voorbeelden van kernkwaliteiten en ze kunnen ook erg op elkaar lijken. Het zijn dus geen vaardigheden die van buitenaf aangeleerd zijn. In het Engels spreekt men van ‘nature’ en ‘nurture’. Hoe duidelijker we onze kernkwaliteiten in beeld hebben, hoe bewuster we die kunnen inzetten in ons werk en in ons leven. Dan varen we op volle energie en kunnen we bergen verzetten.

Een kernkwaliteit heeft naast deze zonnige kant echter ook een schaduwkant. Wanneer we door bijvoorbeeld stress uit balans raken, kunnen we te ver doorschieten in onze kernkwaliteit, waardoor deze zich tegen ons kan keren. Dit heet onze ‘valkuil’. Zo kan behulpzaamheid in bemoeizucht veranderen of daadkracht omslaan in drammerigheid. Het tegenovergestelde van onze kernkwaliteit wordt onze ‘allergie’ genoemd. Omdat het een eigenschap is die lijnrecht tegenover onze kernkwaliteit staat, hebben we er meestal moeite mee, maar is het tevens ook iets waar we veel van kunnen leren. De manier waarop we zo goed mogelijk met onze kernkwaliteit, onze valkuil én onze allergie kunnen leren omgaan, wordt onze ‘uitdaging’ genoemd. Door die uitdaging zo creatief mogelijk te benaderen, heeft deze de meeste kans van slagen. Zo kan een van nature druk persoon niet ineens een heel rustig persoon worden, maar zo iemand kan bijvoorbeeld wel leren om zijn of haar grenzen beter te stellen en zaken te doseren.

Reflecteren

Het kernkwadrant is een soort rechthoekig model, bestaande uit vier vakken, met als eerste vak - links bovenin ‘de kernkwaliteit’ en als tweede vak, rechts ernaast ‘de valkuil’, als derde vak daaronder ‘de uitdaging’ met links daarnaast het vierde vak met de ‘allergie’. Wanneer ik het zo beschrijf, lijkt het heel statisch, maar dat is het allerminst. Net zoals het leven, is het juist heel dynamisch en kun je er als het ware mee spelen. Dat was ook de gedachte bij het ontwikkelen van het Grote Kernkwaliteitenspel Stel je eens voor! En met de Core Quality-app (voor IOS en Android) kun je op zelfonderzoek gaan door kernkwadranten te maken en zo te reflecteren op dagelijkse gebeurtenissen. Ik heb hem direct aangeschaft en maak er nu al dankbaar gebruik van.

Maar uiteraard is de mens niet te reduceren tot een kernkwadrant. Het zijn dus allemaal slechts tools om meer te reflecteren, want daar is in onze snelle wereld wezenlijk behoefte aan. Zo benadrukt Peter Kuijper dat Mind&Health, dankzij deze drie werelden, onlangs hun vijfjarig bestaan mocht vieren Want het gaat hier niet alleen maar om cijfers en winst, maar vooral ook om samenwerking en de betekenis ervan. Ook om alert en nieuwsgierig te zijn en zo altijd in beweging te blijven.