“Wat de wetenschap ons kan leren over geestverruiming”

Loop je vast? Last van chronische pijn? Stress? Trauma? ADHD? Gebrek aan focus? Microdosing kan uitkomst bieden. Het is de nieuwste trend en steeds meer mensen ontdekken wat minimaal gebruik van geestverruimende middelen ons kan leren over bewustzijn, sterven, verslaving en depressie.
(Beeld: Shutterstock.com)

De meesten hebben wel eens iets van een plant gebruikt om zich beter te voelen. Of het nou thee, koffie, een sigaret of een joint is. Maar microdosing is iets relatief nieuws en staat voor het met een bepaalde regelmaat innemen van minimale hoeveelheden psychedelica. Say what!? Ja, je leest het goed, want na decennialang te zijn verguisd, staan psychedelica weer helemaal in de spotlight. Dit komt niet in de laatste plaats door het werk van de wereldberoemde wetenschapsjournalist Michael Pollan (65). Zijn boek en de gelijknamige Netflix docuserie How to change your mind zorgden er onder andere voor dat psychedelica weer op de kaart zijn komen te staan. Pollan, bekend om zijn gepassioneerde en grondige wijze van onderzoek, onderging de ervaring van het gehele psychedelische spectrum aan den lijve. Als laatbloeier op het psychedelische pad vond hij dat hij zichzelf maar eens moest leren overgeven aan de planten waarover hij al zo lang schreef. Het blijft een interessante paradox voor iedereen; het juiste evenwicht vinden tussen overgave en controle. Een moedig besluit daarom voor een wetenschapper die altijd op zijn ratio heeft vertrouwd.

Vers spoor
Pollans documentaire en boek openbaren hoe psychedelica een brug kunnen slaan tussen de psyche en het fysieke. Het verlost niet alleen van angst voor de dood, maar ook van depressie, verslaving, chronische pijn en andere issues waar we als mens mee te kampen kunnen krijgen. Het gebruik gebeurt altijd in een veilige omgeving en onder bekwame begeleiding. Tijdens een dergelijke intense ervaring – ook wel trip genoemd – kun je verandering van tijd en ruimte ervaren, beelden waarnemen en ook waardevolle inzichten krijgen waardoor duurzame veranderingen kunnen ontstaan.

De ervaring van een psychedelische ‘reis’ brengt het besef dat de realiteit waarin je leeft maar een klein deel is van de totale werkelijkheid die er is. Ook Pollan bevestigt dit. Ondanks dat hij het ‘hard work’ vond, heeft het zijn hart meer geopend en zijn leven verrijkt. Hij kwam erachter dat hoe ouder hij werd, hoe meer hij werd gedreven door al zijn vastgeroeste gewoontes. Na zijn psychedelische ervaringen stond hij veel meer open voor de magie van het leven en kon hij zich opnieuw verwonderen over de dingen die hij voor die tijd vanzelfsprekend vond. Het voelde alsof hij vanaf de top van een berg een heel nieuw vergezicht had gekregen. En niet alleen dat; de ervaringen hadden als het ware voor een nieuwe laag sneeuw gezorgd, waarin een vers spoor kon worden gemaakt.

Make love, not war
Het was de Zwitserse scheikundige Albert Hofmann die in 1943 de hallucinogene werking van de stof lysergeenzuurdiethylamide, ofwel lsd, ontdekte. Hij heeft de werking hiervan zelf ervaren en noemde deze een explosie in zijn hoofd. Hij vergeleek het met de kracht van een atoombom die – toevallig genoeg – in hetzelfde jaar was uitgevonden. Daarna volgde een periode waarin lsd de geesten van velen verruimden en daarmee levens veranderden. Het werd niet alleen gebruikt in de psychiatrie, maar ook door goeroes en zelfs door de CIA bij geheime experimenten om mensen te hersenspoelen. Het werd echt gezien als hét wondermiddel. Totdat het in de hippiecultuur doorbrak waar er samen met andere psychedelica volop mee werd geëxperimenteerd. Er werd gespeculeerd dat The Beatles er destijds ook aan refereerden met één van hun bekendste nummers Lucy in the sky with diamonds. In die tijd ging het uiteindelijk fout. Inheemse volkeren kennen de kracht van de planten door en door en gebruiken deze voor rituelen en ceremonies, die ook altijd begeleid zijn, maar hier deed men maar wat. Psychedelica zijn niet bedoeld om ‘zomaar’ recreatief in te nemen. Na een aantal incidenten waarbij mensen flipten of uit ramen sprongen was the war on drugs een feit. Lsd en andere psychedelica werden verbannen en al het onderzoek werd stilgelegd. Terwijl de flowerpower-generatie maar op één ding uit was: make love, not war.

“Microdosing is geen quick fix of magic pill.”

Psychonaut
Het onderzoek werd pas begin deze eeuw weer opgepakt en sindsdien worden er opnieuw vele succesvolle experimenten mee gedaan. Maar voor wie niet direct staat te trappelen om te trippen, is er dus een veel mildere wijze van soulsearching, namelijk microdosing. Hierbij gebruik je een tiende deel van een trip-dosis, volgens een bepaald protocol. Albert Hofmann was degene die het destijds al toepaste. Dat deed hij meestal tijdens wandelingen in het bos, waar het hem hielp helderder te denken. De man werd maar liefst 102 jaar oud en gaf nog tot vlak voor zijn dood lange lezingen. Hij heeft altijd gezegd dat dit een onderwerp is dat wetenschappelijk onderzocht moest worden. Uiteindelijk was het dr. James Fadiman die het onderzoek hervatte en microdosing officieel introduceerde. Fadiman ontwikkelde ook het eerste protocol voor degenen die ermee wilden experimenteren. In Nederland hebben we het Microdosing Institute; een wereldwijd platform voor educatie en onderzoek dat zich ten doel stelt inheemse wijsheid met moderne wetenschap te combineren en zo meer verbinding in de wereld mogelijk te maken. Als Europa’s eerste microdosing community brengt deze sinds 2017 de ervaringen met microdosing in kaart. Medeoprichter Hein Pijnnaken is een psychonaut pur sang. Dit woord staat voor iemand die op ontdekkingsreis gaat in het universum van zijn geest. Pijnnaken is medeoprichter van het Microdosing Institute. Pijnnaken: ‘We hebben ons platform opgericht met de nadruk op veiligheid. Om die reden claimen we ook geen beloftes en benoemen we ook eventuele risico’s. Daarin onderscheiden we ons. Het probleem met dit soort ontwikkelingen is dat er altijd mensen zijn die een kans zien om snel rijk te worden. Daarom vinden wij het belangrijk om betrouwbare en juiste informatie te geven en bieden we ook coachingstrajecten aan. Dit alles om misbruik te voorkomen zodat niet weer dezelfde fouten gemaakt worden.’

Out of the box
Door zaken als covid, het klimaat, een oorlog die ons hier in het ‘veilige Westen’ nu ook indirect raakt, zijn velen steeds meer op zoek naar rust en focus en vooral een nieuw perspectief. Ieder mens wil zich goed voelen. Daarover bestaat geen twijfel. En wat ons daarbij vooral in de weg staat zijn wijzelf oftewel: ons eigen psychologisch opgebouwde gedachtensysteem, ook wel onze mind of ego genoemd. Peace of mind betekent eigenlijk niets meer dan dat deze tetteraar – die we maar al te vaak ervaren – zijn kop houdt. Out of the box-denken klinkt daarom wel leuk, maar is en blijft een lastige opgave want het denken ís de box. Einstein stelde destijds al dat je een probleem nooit kunt oplossen met hetgeen dat het gecreëerd heeft; namelijk het denken. De vraag is en blijft: hoe kom je daar dan uit? Dat kan natuurlijk op meerdere manieren. Antidepressiva en aanverwante medicatie zijn nooit eerder zo massaal gebruikt. Reguliere medicatie heeft vaak vervelende bijwerkingen. Uiteraard hebben psychedelica ook een effect op het brein en het lichaam, maar het grote verschil is dat deze niet toxisch zijn en ook niet verslavend werken. Sterker nog: het is gebleken dat ze juist kunnen helpen met het overwinnen van een verslaving. Bij een verslaving vlucht men voor bepaalde gevoelens maar met gebruik van psychedelica ga je er juist naar toe. Microdosing werkt heel subtiel en je kunt er daarom ook mee willen experimenteren om te ervaren of je je nog beter kunt voelen. En omdat het je focus kan versterken, zouden ook sporters er hun voordeel mee kunnen doen. ‘Microdosing is in ieder geval geen quick fix of magic pill,’ benadrukt Pijnnaken. ‘Het is geen oplossing voor al je problemen, maar je kunt je wel bewuster worden van de problemen die je zelf dient aan te pakken. Dit proces heeft tijd nodig. Dus in plaats van uit je dak te gaan, gaat het hierbij juist om heel goed te leren voelen en te zoeken naar jouw zogenaamde sweet spot; het punt waarop je meer bewust voelt, niet meer vanuit de automatische piloot handelt en tegelijk ook nog goed functioneert. Dat vraagt om nieuwsgierigheid in plaats van verwachting. Maar betekent dit dan dat je voor altijd microdoserend door het leven moet gaan? ‘Nee hoor,’ stelt hij ons gerust. ‘Je weet dat het succesvol is geweest als je voelt dat je het niet meer nodig hebt. En ook niet onbelangrijk om te beseffen: het werkt niet voor iedereen.’