Nergens bestaat meer verwarring als het op het gebied van voeding. Wat de ene dag wordt aangeprezen blijkt een dag later toch niet zo gezond. De inmiddels ontelbare diëten met vaak tegenstrijdige adviezen doen daar letterlijk nog een schepje bovenop. Chefkok Simone Parris (39) gelooft daarom alleen maar in de eeuwenoude basisprincipes van de macrobiotiek, een leer die uitgaat van het natuurlijke evenwicht. “Het is beslist geen dieet, maar een logische levensstijl die we simpelweg zijn vergeten.”

De darmen van een mens zijn te vergelijken met de wortels van een plant. Wanneer die niet de juiste voeding krijgen wordt de plant ziek en sterft tenslotte af. Met ons huidige overvloedige eetpatroon is het daarom niet zo verwonderlijk dat zoveel mensen met spijsverteringsklachten, allergieën en tal van andere kwaaltjes te kampen hebben. De mens lijkt onverzadigbaar, neigt naar steeds groter en steeds meer. Er is eerder sprake van vullen dan van voeden. We eten te veel, te vet, te zoet, te zout, te snel en omdat het allemaal makkelijk en vlug moet gaan maken we dankbaar gebruik van zoveel mogelijk kant en klaar producten uit potjes en pakjes. Daarnaast zijn we vaak gehaast en gestrest waardoor hetgeen we eten ook nog eens minder goed verteert. Door dit alles wordt het natuurlijke reinigingsproces onderdrukt en hopen afvalstoffen zich op. Het lichaam corrigeert dat in eerste instantie door overschotten uit te stoten door middel van transpiratie, huiduitslag of verkoudheid. Ook op het geestelijk vlak proberen we ons van afvalstoffen te ontdoen door te huilen, boos te worden en humeurig te zijn. Waneer het lichaam de hoeveelheid afvalstoffen niet meer aan kan, stroomt de energie niet meer vrij en ontstaan er tal van gezondheidsklachten, die we vervolgens met de nodige medicijnen de kop in proberen te drukken. Voeding is dus van grote invloed op onze gezondheid en als ongezonde voeding ons ziek kan maken is het niet meer dan logisch dat het omgekeerde ook het geval zou zijn en we ons daarom kunnen helen met de juiste voeding. Maar wat is nu de beste voeding? De waarheid ligt volgens foodgoeroe Simone Parris zoals altijd in het midden.

Groots leven
"Let food be thy medicine and medicine be thy food," zei de gezondheidswijsgeer Hippocrates al, zo’n tweeënhalf duizend jaar geleden. Een stelling die er bij Simone al op jonge leeftijd met de paplepel werd ingegoten. Haar moeder leed aan een ernstige allergiekwaal en vond – na talloze behandelingen en diëten – tenslotte haar heil bij macrobiotische voeding. Hierdoor plukte Simone al op jonge leeftijd de vruchten daarvan mee. “Op mijn zestiende ben ik de wijde wereld in getrokken op zoek naar nieuwe horizonnen. Ik wilde mijn vleugels uitslaan, nieuwe dingen ontdekken, ook op voedingsgebied. Zoals iedere puber had ook ik de behoefte om me af te zetten. Ik weet nog hoe ik genoot van mijn eerste hamburger, maar na een paar happen was het genoeg.” Er volgde zeven jaren waarin ze met van alles en nog wat experimenteerde en een behoorlijk heftig leventje leidde. Rond haar drieëntwintigste levensjaar werd ze plotseling geconfronteerd met een ernstige leverziekte. Toen besloot ze om naar het Kushi Institute in Amerika te gaan om zich volledig aan de leer van de macrobiotiek te wijden. Hier volgde ze ook andere Oosters georiënteerde studies zoals Feng Shui, Oriental diagnosis en Shiatsu massage. Ruim twee jaar is ze er gebleven. “Ik voelde me zwak en depressief toen ik er heen ging en het was ongelofelijk hoe ik daar vanaf dag één iedere dag een beetje beter werd. In die prachtige omgeving met iedere dag gezonde voeding knapte ik zienderogen op. Niet alleen fysiek, maar vooral ook geestelijk. Ik kreeg weer toekomstperspectief en ervoer opnieuw mijn vroegere levenslust! Ik had aan den lijve ervaren hoe voeding mijn gezondheid had beïnvloed, alhoewel ik nooit zal beweren dat de juiste voeding iedere ziekte kan genezen. Met dat soort uitspraken kan je volgens haar niet voorzichtig genoeg zijn. Na deze leerschool wist ze zeker dat ze haar ervaring wilde delen met anderen. Met een vriend kwam ze op een zeker moment in Amsterdam terecht. “Ik werd direct verliefd op deze stad en ik heb er mijn vaste verblijfplaats van gemaakt en daarnaast reis ik ook nog regelmatig.

Helaas heeft de macrobiotiek hier nog een behoorlijk geitenharen sokken-image . Geheel onterecht omdat het juist geen streng dieet is, maar een levensstijl die door honderdduizenden mensen over de hele wereld - waaronder ook de nodige celebraties - gevolgd wordt. Macrobiotiek betekent niets anders dan groot (macros) leven (bio). Want het gaat over meer dan alleen maar eten. Goed ademen, lichaamsbeweging, optimisme, humor, liefde, kunnen omgaan met stress en plezier in je werk zijn minstens zo belangrijk. ”

Met haar rustige voorkomen, glanzende huid en heldere ogen is ze het levende bewijs van haar boodschap. Maar hoe komt het dan dat veel van die ‘macrobiotische types’ er soms zo grijs en vaal uit kunnen zien? Volgens Simone heeft dit te maken met het feit dat deze mensen óf in de zogenaamde eliminatieperiode (de periode dat je lichaam ontgift wanneer je overschakelt naar macrobiotische voeding) verkeren óf dat ze te rigide worden. Simone: “Te dogmatisch te werk gaan is nooit goed. Wanneer je in termen van ‘goed en kwaad’ gaat denken zit je op het verkeerde pad. Dan kan je niet meer ontspannen met voeding omgaan en dat geeft alleen maar stress. Het gaat er juist om dat jij voor jezelf weer gaat voelen waar je lichaam behoefte aan heeft en hoe het daar vervolgens op reageert. De principes van de macrobiotiek kunnen je daarmee helpen, maar het moet wel relaxed blijven.” Het is prettig dat ze daarom ook niet te streng in de leer is en heel creatief met voeding omgaat. De gerechten van haar hand zijn bijzonder smaakvol met afwisselend Indiase, Thaise, Indonesische, Mexciaanse en Italiaanse invloeden. Ze kookt al meer dan vijftien jaar voor groepen en voor particulieren. Zo is ze onder meer geruime tijd de privé kok van Tom Cruise en Nicole Kidman geweest. “Een interessante tijd,” zoals ze zelf zegt, waarin ze met rijkelijke budgetten volop kon experimenteren met gerechten en veel ervaring opdeed. Maar uiteindelijk kreeg ze weer behoefte de ‘gewone’ wereld in te gaan om meer mensen te kunnen inspireren.

Yin en Yang
De macrobiotische levensstijl werd in de vorige eeuw door de Japanner Georges Ohsawa naar het Westen gebracht. Hij kreeg op zijn achttiende te horen dat hij niet lang meer te leven had vanwege maagzweren en een ernstige vorm van tuberculose. Omdat hij deze prognose weigerde te aanvaarden, begon hij de oude Oosterse geneeskunde te bestuderen. Hij herontdekte het oeroude principe van yin en yang, paste het toe en genas zichzelf. Yin en yang zijn universele krachtvelden die alle leven onderbouwen. Ze zijn tegengesteld, maar tevens aanvullend en van elkaar afhankelijk. De wisselwerking tussen beide energieën brengt levensenergie ‘chi’voort. Yin trekt yang aan en yang trekt yin aan. Voorbeelden zijn mannelijk en vrouwelijk, dag en nacht, koud en warm, eb en vloed. Daarbij vertegenwoordigt Yin de uitzettende, opwaartse energie en yang de samentrekkende, neerwaartse energie. Deze krachten vinden we ook terug in ons lichaam; onze hartslag, onze ademhaling, onze spieren en onze darmen spannen en ontspannen zich voortdurend. Trekken zich samen en zetten weer uit. “Ook voedsel is daarom in te delen in yin en yang,”legt Simone uit. “Alles in en om ons heen veranderd voortdurend, waarbij er altijd weer naar een evenwicht wordt gezocht. Zo ook in ons lichaam. Vlees, eieren en zout zijn bijvoorbeeld heel yang en suiker, specerijen, alcohol en koffie heel yin. Wie van het een gebruikt, zal als natuurlijke reactie ook van het ander veel gebruiken. Een veel evenwichtiger balans bouw je op door het eten van producten uit ‘het midden’, zoals granen, groenten, bonen, zeewier, zaden, noten, fruit van het seizoen en weinig of geen dierlijke producten. Het is ongelofelijk wat voor je smakelijke gerechten je kunt maken met eerlijk en puur voedsel. Wanneer je ermee leert werken zul je verbaasd staan over de mogelijkheden, hoe fantastisch het smaakt en wat het met je doet. Door zo te eten wordt je vanzelf meer centered, focused, sterker, rustiger en dus gelukkiger.”

Maar hoe pakken we dit nu weer aan? Simone: “Door beetje bij beetje verandering in je voedingspatroon te brengen. De macrobiotiek heet niet voor niets de leer van de verandering. Het beste kun je jezelf op weg helpen door het volgen van wat kooklessen en als dat niet mogelijk is, biedt een macrobiotisch kookboek uit uitkomst. Belangrijk is het afwisselen van de verschillende kooktechnieken, smaken en kleuren. En de versheid van de producten. Producten die zeker vermeden moeten worden zijn de additieven, chemische toevoegingen, doorstraalde producten en voedsel uit de magnetron. Pas je voeding zoveel mogelijk aan de seizoenen en je persoonlijke behoefte . Het hoeft ook allemaal niet zoveel tijd te kosten als men wel denkt. Ik leer mensen om slim te werken.”

Spiritueel graan
Gestoomde volle (!) granen zoals bijvoorbeeld tarwe, rijst, boekweit, gerst , haver en rogge zijn het meest neutraal en vormen de basis van de macrobiotische leefwijze en van een gezonde maaltijd. Ze zorgen voor een voldaan gevoel en geven volop energie. Omdat granen zich in de evolutie gelijktijdig met de mens op aarde heeft ontwikkeld en verticaal - vanaf de aarde naar de hemel – groeien, wordt ook wel gezegd dat ze ons daarom helpen om ons spiritueel te ontwikkelen.Door ze te eten voeden ze onze zeven spirituele chakra’s. Ik vind dat een mooie metafoor. Verder kan je alle soorten bladgroenten, knol-, bol- en wortelgewassen eten die je op heel verschillende manieren kan klaarmaken. Je kunt ze natuurlijk rauw eten, maar beter is om ze even te blancheren, roerbakken, stomen, stoven of licht te koken. Je kunt het ook ‘koken’ met behulp van zout, druk en tijd. Dat noemen we pressed salads. Door al deze manieren van bereiden wordt de harde celwand van de groente gebroken waardoor de voedingsstoffen gemakkelijker door het lichaam kunnen worden opgenomen. Tomaten, aardappelen, aubergines, paprika en pepers valleen onder de zogenaamde ‘nachtschaden-familie’. Ze bevatten veel kalium en oxaalzuur dat de kalkhuishouding in ons lichaam verstoort en onder andere gewrichtsklachten kan veroorzaken. Zeegroenten zijn ook belangrijk. Ze bevatten erg veel essentiële mineralen zoals zink, kobalt en jodium die vrijwel geheel ontbreken in onze moderne voeding. Omdat ze veel minerale zouten bevatten zijn ze een smakelijk extraatje bij de maaltijd. Eet verder niet te veel fruit. Het bevat veel suikers bevat en met name rauw en tropisch fruit heeft een afkoelend effect op het lichaam. Het beste is om fruit van het seizoen te eten dat bij ons klimaat past, zoals bijvoorbeeld nu appels en peren. Wanneer je geen dierlijk eiwitten wilt eten haal je voldoende eiwitten uit peulvruchten zoals bruine en witte bonen, kapucijners, linzen, kikkererwten, adukiboontjes en de plantaardige eiwitprodukten tofu (tahoe), tempeh en seitan (tarwevlees). Zeker als je deze combineert met volle granen. Ook noten als walnoten, hazelnoten en amandelen en zaden als sesamzaad, pompoenpitten en zonnebloempitten zijn er rijk aan. Vis is een goede, licht verteerbare, dierlijke eiwitbron. Vanwege de vervuilde wateren is het beter om niet teveel zoetwatervis, platvis, mosselen, oesters en garnalen eten. Vis uit dieper water is ‘schoner’, zoals kabeljauw, haring, schelvis en makreel. Zalm is ook prima, maar zorg ervoor dat deze wild is of biologisch geteeld.

De melk-mythe
Vlees kan je beter zo min mogelijk eten, maar als je het toch graag wilt hebben, kies dan voor gevogelte en vlees van biologisch-dynamische afkomst. Zuivel is ook zoiets. We eten, zeker in Nederland, te veel zuivel. Wij zijn het enige zoogdier dat de melk van een ander zoogdier drinkt tot ons neemt. Het verhaal dat je al die kalk en eiwitten nodig hebt blijkt niet te kloppen. Uit onderzoek is gebleken dat overdadig gebruik van vlees, melk en kaas voor een verhoogde calciumuitscheiding zorgt en juist tot kalkgebrek kan leiden. Je kunt daarom beter niet te veel zuivelproducten nemen en ze het beste met mate gebruiken. Zure zuivel, kwark, verse kaas en melk zijn te verkiezen boven hardmetalen die te vet en te zout zijn. (Geklaarde) boter is daarnaast te prefereren boven margarine, dat een sterk bewerkt product is. Dat witte suiker slecht is, is allang geen nieuws meer. Het bevat nul voeding, veroorzaakt grote schommelingen in de bloedsuikerspiegel en werkt verslavend. Op den duur kan overmatig suikergebruik leidten tot gedragsstoornissen en (suiker)ziekte. De macrobiotiek beveelt daarom meervoudige suiker aan, zoals uit granen. Deze worden geleidelijk afgebroken en in de bloedstroom opgenomen. Ons gewone keukenzout is ook een probleem geworden. Het is zodanig geraffineerd dat het alleen nog maar uit natriumchloride bestaat, waar dan soms nog wat jodium aan wordt toegevoegd. Waarom geen zeezout gebruiken dat alle mineralen en sporenelementen van nature bezit. Het is sowieso beter om zo min mogelijk zout te gebruiken. In plaats van zeezout kan ook sesamzout, sojasous en misopasta worden gebruikt. Wat drank betreft adviseert de macrobiotiek alleen te drinken als je dorst hebt. Mineraalwater, thee (driejaren-, groene of andere kruidenthee) of granenkoffie zijn prima. Ook verste groetensappen, vruchtensappen (alleen in de zomer). Zelf alcoholische dranken – mits met mate - staan op het menu. Biologische wijnen, natuurlijk gebrouwen bier en sake. Dat mag gelukkig ook. Die macrobiotische leefwijze is zo gek nog niet!

Verandering van voeding werkt ook door op andere terreinen. Je kunt een andere kijk op de wereld krijgen, je meer op het mentale en spirituele vlak ontwikkelen, meer respect krijgen voor menselijke tradities, voor natuur en milieu. Met macrobiotiek leer je je oorspronkelijke kwaliteiten ontdekken, zodat je op den duur weer kunt vertrouwen op je eigen intuïtie.

Extra tips om je darmflora te versteken en een voor een regelmatige stoelgang:

Eet zoveel mogelijk op regelmatige tijden;
Vermijd fastfood en bewerkte voeding zo veel als je kan;
Gestoomde volkoren granen (liefst met een hogedrukpan, gedurende ongeveer vijftig minuten) zijn de perfecte basis voor een maaltijd;
Eet meerdere porties licht gekookte, gestoomde of geblancheerde groenten;
Neem rustig de tijd om te eten en goed te kauwen, waardoor je eerder verzadigd bent en minder eet.
Drink liever niets bij het eten. Hierdoor wordt het eten minder goed verteerd. Beter om minstens een half uur voor het eten iets te drinken.
Té veel water drinken is onnatuurlijk en belastend voor de nieren. Eet liever veel waterrijk voedsel zoals bijvoorbeeld groenten, maar ook gestoomde granen. Gekookte bruine rijst bestaat bijvoorbeeld alleen al uit 75% water! Drink alleen water wanneer je dorst hebt en wissel dit af met af en toe misosoep of Japanse en/of kruidenthee.
Zorg voor voldoende variatie in je voeding.

Voor meer informatie: www.simoneskitchen.com
De Nederlandse vereniging voor macrobiotiek: www.nvvvm.org
The Kushi Institute of Europe: www.macrobiotics.nl